Zakończyliśmy dwudniowe seminarium metodyczne pt. „Historia mówiona – relacje świadków Zagłady w działalności wystawienniczej i edukacyjnej PMM”. Wydarzenie zorganizowane w Muzeum i Miejscu Pamięci w Sobiborze w dn. 7–8 grudnia 2023 r. było poświęcone znaczeniu świadectw ocalałych dla współczesnych narracji muzealnych.

Prelegenci w swoich wystąpieniach wskazywali na mocne oraz słabe strony historii mówionej jako źródła historycznego oraz na to, jaki potencjał niesie ze sobą jej wykorzystanie na ekspozycjach muzealnych i w szeroko rozumianych procesach

dydaktycznych. Głos zabrał również świadek historii – Czesław Piwoński, którego stryj był pomocnikiem zwrotniczego na stacji kolejowej w Sobiborze w czasie funkcjonowania obozu zagłady.

Data przeprowadzenia seminarium nie była przypadkowa. 80 lat temu, w grudniu 1943 r., Niemcy zakończyli likwidację SS-Sonderkommando Sobibor. Dla zatarcia śladów popełnionych zbrodni wysadzili w powietrze budynek komór gazowych i rozebrali większość obiektów. Obóz na długo popadł w zapomnienie. Jednak dzięki nielicznym ocalałym z Zagłady pamięć o tym miejscu przetrwała.

Prezentacje:

• Narracje vs relacje. Interaktywne zwiedzanie wystawy stałej (T. Kranz)
• Sobiborska oral history (W. Kwiatkowska, Ł. Kukawski)
• Historia mówiona w projektach edukacyjnych MMP w Sobiborze (J. Bajuk)
• Sobibór w oczach Jana Piwońskiego, pomocnika zwrotniczego – świadka historii (Cz. Piwoński)
• Krytyka źródeł – o problemach i błędach w pozyskiwaniu i wykorzystywaniu relacji (M. Grudzińska)
• Możliwości wykorzystania nagrań audio i audiowizualnych w działalności PMM (M. Cieślak)
• Niedopowiedziane historie. Świadkowie o funkcjonowaniu obozu w Bełżcu (E. Koper)
• Relacje byłych więźniów jako źródło i narzędzie dydaktyczne w edukacji nieformalnej (P. Pętal)
• Postpamięć i mierzenie się z międzygeneracyjną traumą potomków osób doświadczonych przez II wojnę światową (K. Boraca)