Wczoraj zakończyła się organizowana przez Państwowe Muzeum na Majdanku międzynarodowa konferencja naukowa „Infrastruktura akcji «Reinhardt». Miejsca, źródła, postulaty badawcze”. Wśród uczestników znaleźli się historycy i badacze z wielu instytucji i ośrodków naukowych zajmujących się historią Holokaustu i II wojny światowej.

Wydarzenie – przygotowane w ramach przypadającej w tym roku 80. rocznicy akcji „Reinhardt” – było okazją do omówienia aktualnego stanu badań i zaprezentowania najnowszych ustaleń w zakresie tytułowej problematyki.

Cykl wykładów, zainicjowało wystąpienie prof. Stephana Lehnstaedta z berlińskiego Touro College, w którym wykazywał związek pomiędzy realizowanym przez III Rzeszę programem eutanazji „T4” i masową zagładą przeprowadzaną na terenie okupowanej Polski. Następnie głos zabrali historycy z Państwowego Muzeum na Majdanku – Jakub Chmielewski i Wojciech Lenarczyk. W swoich referatach skupiali się na logistyce Zagłady w Lublinie, omawiając odpowiednio topografię getta na lubelskim Podzamczu oraz na znaczenie obozu pracy na Flugplatzu w realizacji „Einsatz Reinhardt”.

Wystąpienia zaproszonych przez Muzeum gości umożliwiły szersze spojrzenie na tematykę ludobójstwa Żydów w Generalnym Gubernatorstwie i wyjście poza perspektywę okupowanej Lubelszczyzny. Przedstawiane tematy obejmowały zagadnienia związane z historią dystryktu krakowskiego: infrastruktura akcji „Reinhardt” w Krakowie (Martyna Grądzka-Rejak), instytucje akcji „Reinhardt” przy obozach KL Auschwitz-Birkenau i Kulmhof (Jacek Młynarczyk), infrastruktura akcji „Reinhardt” w Częstochowie (Agata Stępnik) oraz wykład charakteryzujący miejsca egzekucji w obozie pracy KL Plaszow (Anita Szkarłat).

Kolejny panel skupiał się na technicznych i logistycznych aspektach Holokaustu. Sebastian Różycki zaprezentował wyniki szczegółowej analizy fotografii lotniczych miejsc związanych z akcją „Reinhardt”, które są dla historyków niezwykle cennym materiałem badawczym. Wystąpienia Grzegorza Michalaka i Krzysztofa Tarkowskiego prezentowały zagadnienia związane z infrastrukturą kolejową, podkreślając jednocześnie jej rolę w procesie eksterminacji ludności żydowskiej w Generalnym Gubernatorstwie. Charakterystyki obozów zagłady akcji „Reinhardt” w Bełżcu i Sobiborze na podstawie wyników badań archeologicznych, relacji świadków oraz zachowanych fotografii dokonali pracownicy oddziałów Państwowego Muzeum na Majdanku – Miejsc Pamięci w Bełżcu i Sobiborze: Justyna Bajuk, Ewa Koper i Tomasz Hanejko.

Tę część konferencji zwieńczyła dyskusja pod hasłem: „Infrastruktura zagłady: Kulmhof, Majdanek, Auschwitz, obozy «Einsatz Reinhardt» – próba analizy porównawczej”. W rozmowie prowadzonej przez Dariusza Libionkę udział wzięli: Igor Bartosik, Bartłomiej Grzanka, Tomasz Kranz oraz Tomasz Oleksy-Zborowski. Dyskusja historyków rozszerzona o pytania i komentarze pozostałych uczestników konferencji była okazją nie tylko do wymiany informacji na temat poszczególnych niemieckich obozów koncentracyjnych i zagłady, ale również do odkrycia różnych perspektyw i dyskursów w odniesieniu do konkretnych miejsc związanych z historią Holokaustu. Paneliści zgodnie przyznali, że chociaż tworzone przez III Rzeszę obozy funkcjonowały w bardzo podobny sposób oparty na uniwersalnym schemacie, to szczegółowa analiza każdego z tych miejsc pozwala dostrzec wyraźne różnice, które są niezwykle ważnym przedmiotem badań naukowych.

Po zakończeniu debaty uczestnicy konferencji zwiedzili Lublin poznając miejsca związane z akcją "Reinhardt" odwołujące się bezpośrednio do losów ofiar.